İnternet teknolojisinin birçok yararının olmasının yanı sıra çeşitli zararları da vardır. Bunların en başında birçok sitenin içeriğinde bulunan zararlı ve kötü yazılımlar gelmektedir. Tüm bunların dışında internette bulunan bloglar ile kişiler, şahsi görüşlerini de özgürce belirtebilmektedir. Ancak sosyal ağlar doğru kullanılmadığı takdirde insanlara maddi ve manevi zararlar verebilmektedir. İnternetin genel amacı her ne kadar bilgi sahibi olabilmek olsa da son zamanlarda insanlar daha farklı nedenlerden dolayı da interneti kullanmayı tercih etmektedir. Bunların en başında insanların arkadaşları ve sevdikleri ile iletişim kurmasını sağlayan sosyal ağlar gelmektedir. Sosyal medya genel itibari ile internette var olan çoğu bilgiyi, fotoğrafı ve videoyu kapsasa da son zamanda içerik olarak daha çok insanların iletişim halinde olduğu sosyal ağları içermektedir.
Ben sizlere sosyal ağlardan en popüler olan facebook ile ilgili;
Facebookta sahte hesap
Facebookta sahte profil açanı bulma
Facebook hesabının kime ait olduğunu öğrenme
Adımıza açılmış sahte hesaptan nasıl kurtulabiliriz gibi soruların cevaplarının yanında, hakaret vb olaylarda yapmamız gerekenleri kısa ve öz olarak anlatmaya çalışacağım.
Bu türden bir olay başımıza geldiğinde ilk olarak yapacağımız iş mahkemeye gitmek, savcılığa suç duyurusunda bulunmak. Dava açmak istediğini belirtiyorsun ve dava açılıyor. Asıl bundan sonrası önemli. Gerçek veya sahte hesaplarla hakaret vb suçları işleyenleri tespit etmek ve gereğini yapmak.
Facebook resmi kurumlar istese dahi gizlilik ilkeleri gereği ip bilgilerini paylaşmıyor (büyük suçlar dışında; terör, çocuk pornografisi vb). Biri başkasına hakaret etmiş vb bunlarla ilgilenmiyor. Bununla ilgili zaten kendinizin yapabileceği şikayet butonu koymuş birisi sizi rahatsız ediyorsa o kişiyi engelle yada profilini şikayet et gibi. İlgili makamlara (savcılık) şikayet etseniz bulmak imkansız değil ama uğraştırıcı ve süreç uzun sürüyor. Bilişim suçları ile uğraşan yetkilinin konuyu iyi bilmesi gerekiyor. Şikayetin olduğu zaman öncelikle şikayet edenden ekran görüntüsünü, kendisinin ve karşı tarafın kullanıcı adlarını veya email adreslerini tarih saat saniye ve zaman dilimini tam olarak almalı. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığından (TİP) ilgili hesapların login IP lerini istemeli. Eğer işlenmiş olan suç Terör , Çocuk pornografisi gibi suçlar ise bu bilgileri facebooktan resmi olarak istemeli. Facebook, hesaba erişildiğindeki zaman bilgisi (Yıl ay gün saat dakika saniye + zaman dilimi) ve IP numarası bildirir. IP verisinden kişinin hangi ISP (TTnet v.b.) olduğu anlaşılır. Bu ISP ye gidilir ve IP ve zaman bilgisi verilir. IPS de abone bilgilerini verir. Abone bilgilerinden hesaba erişen kişi bulunmuş olur. Eğer işlenmiş suç hakaret vb. suçlar ise Facebook bulunduğu ülkenin eyaletin özel yasalarıyla korunan bir kurum. Kullanıcıların bilgilerini Amerikan Mahkemeleri dahi istese vermek zorunluluğu olmayan, kaldı ki kendi ülkesinin kendi eyaletinin yargı organlarına bile bilgi vermek zorunluluğu bulunmayan bir kurum. Bu durumda Telekomünikasyon İletişim Başkanlığından (TİP) den ve Türkiyedeki ISP lerden yardım alınarak kullanıcılara ulaşılabilinir. Burada zaman çok önemlidir. Suç işleyen kullanıcı , kullanıcı bilgisini dondurmuş ise facebook 72 saat sonra kullanıcı bilgilerini tamamen siliyor.
Bir diğer bulma yolu da, kişi profil oluştururken hotmail uzantılı adresle kayıt olduysa ve profilinde de o adres gözüküyorsa yetkili birim microsofta sorup ip öğrenebilir. Çünkü microsoftun Türkiye de ofisi bulunuyor. Türkiye'deki tüm yer sağlayıcılar 5651 sayılı kanun ve ilgili yönetmelik gereği her daim kullanıcının son 6 aylık ip bilgilerini saklamakla yükümlüdür. Bu nedenle tüm kullanıcıların son 6 aylık ip bilgileri (ip ve bağlantı saati) saklanmakta, yetkili resmi merci talebi halinde iletilmektedir.
Eğer kişi açtığı sahte hesapla ilgili gelen mail bildirimlerini açtıysa bu şekilde de tespit etme imkanı vardır. Bunun haricinde sahte face açarak birisini rahatsız eden kişi sonradan hesabı dondurduysa ve elinizde mail adresi yoksa, gelen mail bildirimlerini okumadıysa kişiyi tespit etme biraz daha zorlaşıyor.
Hasan UZUN
Bilişim Uzmanı
uzunhasan@gmail.com
www.birkitap.net